สาระจากศพ เลิกกันเถอะ... ประเพณีกวย ที่หาชมได้ยาก [HugHouse : สุขนี้ที่บ้านเรา]

อีกหนึ่งประเพณีที่อยู่ซ่อนอยู่ในงานอวมงคลสำหรับชาวกวยที่ยังยึดถือฮีตคองเดิมอยู่ โดยที่ชุมชนชาวกวย,กูยโพธิ์กระสังข์ อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ ยังคงให้ความสำคัญกับเรื่องประเพณีดั้งเดิมที่เคยยึดถือและปฏิบัติกันมา ที่ว่าด้วยเรื่องการสูญเสียชีวิตของคนในครอบครัว หากเกิดขึ้น เมื่อมีคู่รักเสียชีวิต อีกฝ่ายที่ยังอายุไม่มากหรือยังอยู่ในวัยกลางคน และมีพยานรักด้วยกัน ตามความเชื่อของชุมชนแล้ว จำต้องทำพิธีตัดขาดกันระหว่างสกุลทั้งฝ่ายผู้เสียชีวิตและคนที่ยังอยู่เสียก่อน แล้วค่อยทำพิธีเรียกขานบอกรักกันอีกรอบในภพภูมิปัจจุบัน

โดยพิธีการจะเริ่มด้วย พ่อพราหมณ์ได้อธิบายประเพณีแบบดั้งเดิมให้ทั้งฝ่ายสามีและภรรยาได้ทราบถึงวิธีการและพิธีการ ซึ่งมีการเตรียมขันโตก 2 ชุด ในปัจจุบันเป็นถ้วยที่ตวงด้วยข้าวสารจนเต็มแล้วมีจวย (กรวยดอกไม้) จำนวน 4 ชุดปักบนพานขันโตกและมีด้าย ฝ้ายสายสิญจน์เพื่อผูกข้อต่อแขนประกอบด้วย รวมทั้งมีการเตรียมใบตองแห้งและใบตองสดไว้ แบ่งเป็นสองชุด เช่นเดียวกัน

เมื่อพร้อมแล้ว ให้คู่รักและตัวแทนครอบครัวฝ่ายที่เสียชีวิตนั้น นั่งเหยียบขาหันหลังให้กัน พ่อพราหมณ์จะเอ่ยบอกถึงพิธีการพร้อมทั้งบอกว่า “ต่อไปนี้ทั้งคู่ไม่ได้อยู่ร่วมโลกเดียวกันแล้ว ไม่ได้เป็นผัวเมียกันแล้ว ให้ตัดขาดกันเสียชาตินี้” เมื่อเสร็จการเอ่ยถึง ให้ทั้งคู่ ฉีกใบตองแห้งให้ขาดแตกออกจากกันแล้วยื่นแลกเปลี่ยนใบตองนั้น ๆ ให้กัน แบบหันหลังให้กัน และพ่อพราหมณ์ก็เอ่ยต่ออีกว่า “ในภาพชาติแห่งความเป็นจริงได้ตัดขาดความเป็นผัวเมียแล้ว แต่ความเป็นสกุลที่เป็นดองเป็นญาติกันนั้นยังต้องดำเนินการต่อไป มีบุญ มีงาน ยังต้องถามไถ่ บอกกล่าวกันต่อไปได้ เพราะเรามีบุญวาสนาร่วมกัน” ครั้นแล้ว ทั้งสองฝ่ายก็ฉีกใบตองสดให้ขาดเป็นรั้วเป็นชิ้นออกจากกัน แล้วยื่นให้กันเหมือนเช่นที่ผ่านมา

พอเสร็จพิธีการแล้ว ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหากมีอายุน้อยกว่าก็น้อมมอบพานขันโตกนั้นให้กับฝ่ายผู้สูญเสียไป พร้อมทั้งผูกข้อต่อแขนกันและกัน เป็นเสร็จพิธี

นี่คงเป็นอีกประเพณีพิธีการหนึ่งที่ไม่มีให้เห็นมากนัก จึงขอบันทึกเก็บเป็นเรื่องราวในความเป็นวิถีชาติพันธุ์ของกวย,กูยโพธิ์กระสังข์เอาไว้ อันเนื่องในงานบำเพ็ญกุศลศพ นางสาวนัดดา ขุนเศรษฐี (ครูน้ำ) ที่บ้านเลขที่ 107 หมู่ 1 ต.โพธิ์กระสังข์ อ.ขุนหาญ จ.ศรีสะเกษ เมื่อ 01 มีนาคม 2565 เรื่อง/ภาพ :ขวัญชิต โพธิ์กระสังข์