6
บุคลิกภาพของมนุษย์ กับการเลือกงานและสายอาชีพให้เหมาะสม
“ทฤษฎีการเลือกอาชีพ” ของ John L. Holland
เชื่อว่าบุคลิกภาพของคนจะสะท้อนผ่านการเลือกอาชีพของตน
โดยเหตุผลในการเลือกอาชีพนั้นเกิดจากการผสมผสานความคิดต่อตัวเอง
และความเข้าใจต่ออาชีพที่เลือก นั่นคือ
คนที่เลือกอาชีพได้สอดคล้องกับบุคลิกภาพของตนเองมากที่สุด จะมีความพึงพอใจในอาชีพ
และส่งผลให้ประสบความสำเร็จในอาชีพนั้น ๆ ได้
ทฤษฎีนี้ก็ได้แบ่งประเภทของบุคลิกภาพออกเป็นกลุ่ม
ๆ 6 กลุ่มด้วยกัน
ซึ่งสามารถแบ่งประเภทของงานที่เหมาะสมกับคนในบุคลิกภาพต่าง ๆ ดังนี้
“ทฤษฎีการเลือกอาชีพ” ของ John L. Holland
เชื่อว่าบุคลิกภาพของคนจะสะท้อนผ่านการเลือกอาชีพของตน
โดยเหตุผลในการเลือกอาชีพนั้นเกิดจากการผสมผสานความคิดต่อตัวเอง
และความเข้าใจต่ออาชีพที่เลือก นั่นคือ
คนที่เลือกอาชีพได้สอดคล้องกับบุคลิกภาพของตนเองมากที่สุด จะมีความพึงพอใจในอาชีพ
และส่งผลให้ประสบความสำเร็จในอาชีพนั้น ๆ ได้
ทฤษฎีนี้ก็ได้แบ่งประเภทของบุคลิกภาพออกเป็นกลุ่ม
ๆ 6 กลุ่มด้วยกัน
ซึ่งสามารถแบ่งประเภทของงานที่เหมาะสมกับคนในบุคลิกภาพต่าง ๆ ดังนี้
กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบจริงใจ (Realistic)
บุคลิกภาพ : บุคคลในกลุ่มที่ 1 เป็นคนที่ชอบกิจกรรมเกี่ยวกับการควบคุม
การปฏิบัติการกับเครื่องยนต์กลไก หรือจำพวกเครื่องมือหรืออุปกรณ์ต่าง ๆ
ชอบแก้ไขซ่อมแซมวัสดุต่าง ๆ ทั้งไม้ และโลหะ มีความถนัดทางช่าง
ชอบทำกิจกรรมกลางแจ้ง ชอบงานประเภทใช้กำลังกาย ใช้ทักษะและ การเคลื่อนไหว
เป็นลักษณะงานของผู้ชาย ชอบงานประเภทมองเห็นปัญหา ที่จะแก้ไขได้ชัดเจน
เลี่ยงกิจกรรมแบบต้องใช้วาจาอธิบาย สนใจคณิตศาสตร์ ไม่ชอบงานภาษาหรือการศึกษา
หรืองาน ที่เกี่ยวข้องกับคน เป็นคนขี้อาย ถ่อมตน เกรงใจคน คล้อยตามระบบกฎเกณฑ์
บางครั้งอาจเป็นคนขวานผ่าซาก ไม่มีพิธีรีตอง เก็บตัวไม่ค่อยสุงสิงกับใคร
แต่ไม่คิดมาก ไม่เพ้อฝัน หนักแน่น อดทน เอาการเอางาน จริงจัง พากเพียร
เสมอต้นเสมอปลาย บุคคลพวกนี้อาจจะขาดทักษะทางสังคม
ความสามารถ :
สิ่งที่คนประเภทนี้จะสามารถทำได้ดีก็คือ
อ่าน พิมพ์ เขียน แก้ตกแต่งเฟอร์นิเจอร์ ชอบทำงานเกี่ยวกับเครื่องมือชนิดต่าง ๆ
มีความรู้ทางคณิตศาสตร์
อาชีพ :อาชีพที่เหมาะสม ได้แก่
วิศวกร เจ้าหน้าที่เกษตรกรรม ช่างเทคนิค ช่างฝีมือ ช่างซ่อม ช่างฟิต ช่างสำรวจ
ช่างไฟฟ้า ช่างยนต์ ช่างตัดเสื้อ ช่างก่อสร้าง ช่างเครื่อง ช่างประปา นักประมง
นักเดินป่า พนักงานป่าไม้ นักกีฬา นักเดินเรือ นักประดาน้ำ นักประดิษฐ์วัสดุ
ครูสอนการเกษตร ครูสอนอุตสาหกรรมศิลป์ เจ้าหน้าที่เอ็กซ์เรย์ เป็นต้น
ถือเป็นอาชีพที่คนในกลุ่มนี้จะสามารถทำได้ดีกว่าบุคคลกลุ่มอื่น ๆ
กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบการใช้ปัญญา
และความคิดแบบนักวิชาการ (Investigative)
บุคลิกภาพ :
บุคคลในกลุ่มที่ 2 เป็นคนที่ชอบวิเคราะห์
และการประเมิน อยากรู้อยากเห็น ช่างสังเกต ช่างสงสัย ไม่เชื่ออะไรง่าย ๆ มีเหตุผล
ละเอียดรอบคอบ อนุรักษ์นิยม นิสัยชอบแก้ตัว ไม่ชอบสังคมมาก ชอบงานอิสระ
ไม่ชอบเอาอย่างใคร พึ่งพาตัวเองได้ มีความมั่นใจในตัวเอง ชอบคิดชอบฝัน ชอบแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์
ชอบวิจัยในโครงงานวิทยาศาสตร์ ชอบทำงานที่ซับซ้อน งานทดลองประเภทท้าทายความสามารถ
ไม่ชอบงานการค้า การโฆษณา ยึดระเบียบกฎเกณฑ์ สนใจการจัดการและการวางแผนงาน
มุ่งงานเป็นใหญ่ และสนในสิ่งที่เป็นนามธรรม บุคคลประเภทนี้อาจจะขาดทักษะในการเป็นผู้นำ
ความสามารถ :
เป็นคนมีความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์
และมีความสามารถที่จะฝึกฝนอบรมทางช่าง บางสาขาได้ สามารถทำงานโดยใช้กล้องจุลทรรศน์
หรือเกี่ยวกับผลกระแส คลื่นทางวิทยุ ความถี่ต่าง ๆ ได้ดี
มีความสามารถทางคณิตศาสตร์ และแพทยศาสตร์ รู้จักการทำงานของร่างกาย แปลส่วนผสมทางเคมี
และรู้จักวิธีการใช้เครื่องมือ ทางเทคนิคได้ดี
อาชีพ : นักเศรษฐศาสตร์ แพทย์
สัตวแพทย์ ทันตแพทย์ เภสัชกร นักเทคนิคการแพทย์ นักฟิสิกส์ นักพยาธิวิทยา
นักวิทยาศาสตร์ นักสถิติ นักชีววิทยา นักจุลชีววิทยา นักเคมี นักวางแผน
นักวิชาการนักวิจัย ครูสอนคณิตศาสตร์ ครูสอนวิทยาศาสตร์ นักโบราณคดี
นักมานุษยวิทยา นักอุตุนิยมวิทยานักภูมิศาสตร์ นักธรณีวิทยา นักสมุทรวิทยา
นักดาราศาสตร์ นักสืบมวลชน
กลุ่มที่ 3 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบศิลปิน (Artistic)
บุคลิกภาพ :
บุคคลในกลุ่มที่ 3 เป็นคนที่ชอบแสดงออก
รักความอิสระ ไม่ชอบอยู่ใต้บังคับบัญชาใคร ไม่พึ่งพาผู้อื่น ไม่คล้อยตามผู้อื่น
ชอบริเริ่มไม่เอาอย่างใคร ไม่ชอบสัมพันธ์เป็นส่วนตัวโดยตรง กับใคร ไม่ชอบความจำเจ
หรืองานที่มีกฎระเบียบแน่นอน ช่างฝัน อ่อนไหวง่าย ชอบแสดงออก บางครั้งเจ้าอารมณ์
มีอุดมคติ ชอบคิดค้นเกี่ยวกับปัญหา สิ่งแวดล้อม และแสดงออกทางศิลปกรรม
มีความสามารถทางด้านดนตรี อ่านหนังสือแบบแสดงความรู้สึกได้ดี ชอบฟังเพลง ชอบดูละคร
เขียนหนังสือและแต่งกลอนได้ดี บุคคลประเภทนี้อาจจะขาดทักษะทางสำนักงาน
ความสามารถ :
เล่นดนตรีได้
ร้องเพลงประสานเสียงได้ แสดงบทบาทต่าง ๆได้ รวมทั้งสามารถอ่าน
แบบแสดงความรู้สึกได้ดี นิยมการฟังและดูละคร เขียนรูปได้อย่างใกล้เคียงความจริง
เขียนหนังสือและแต่งกลอน ได้ดี
อาชีพ :
ผู้กำกับการแสดง
ครูสอนภาษา ผู้สื่อข่าว ครูสอนการละคร ครูสอนนาฏศิลป์ ผู้แปลภาษาต่างประเทศ
นักปรัชญา ครูสอนวรรณคดี ครูสอนดนตรี เต้นรำ นักดนตรี นักโฆษณา นักแสดงต่าง ๆ
นักประชาสัมพันธ์ นางแบบ – นายแบบ นักจัดรายการวิทยุโทรทัศน์
ผู้ออกแบบเครื่องแต่งกาย นักวิจารณ์ ผู้ออกแบบเครื่องเรียน มัณฑนากร สถาปนิก
จิตรกร นักแต่งเพลง นักแต่งละคร นักร้องนักเขียนบทภาพยนตร์ ปฏิมากร นักประดิษฐ์
ช่างภาพ ช่างพิมพ์ นักออกแบบ นักประพันธ์ นักพากย์ นักเต้นรำ นักเขียนการ์ตูน
ครูสอนศิลปะ วาทยกร อาชีพพวกนี้จะเป็นอาชีพที่คนกลุ่มนี้ประสบความสำเร็จได้มาก
กลุ่มที่ 4 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบบริการสังคม
และชอบสมาคม (Social)
บุคลิกภาพ :
บุคคลในกลุ่มที่ 4 เป็นคนที่ชอบทำงานร่วมกับผู้อื่น
ช่วยเหลือผู้อื่น ช่วยคนที่มีปัญหาทางจิตใจ แต่ไม่ชอบให้ใครสั่ง
หรืออยู่ใต้บังคับบัญชาของใคร ชอบให้ความรู้ สนทนาและสังสรรค์กับผู้อื่น
มีความเข้าใจคนอื่นได้ดี กล้าแสดงออก เป็นกันเอง ร่าเริง มีความเมตตากรุณา
ชอบมีอำนาจเหนือคนอื่น มีอุดมคติ มีความรับผิดชอบ อนุรักษ์นิยม ชอบดูกีฬา
ร่วมกิจกรรมบันเทิง เป็นสมาชิกองค์การหรือศูนย์ ชอบดูแลเด็ก ๆ ที่มีกิจกรรม
สนุกสนาน ชอบช่วยเหลือและรักษาพยาบาลผู้อื่น มีความสามารถในการพูด
มีทักษะในการติดต่อกับผู้อื่น
ชอบงานทางด้านภาษามากกว่างานที่ต้องใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์
บุคคลแบบนี้จะขาดทักษะทางเครื่องจักรกล ขาดความสามารถใน
การวิเคราะห์อย่างมีกฎเกณฑ์ระเบียบวิธี
ความสามารถ :
สามารถอธิบายสิ่งต่าง ๆ
ได้อย่างดี ทำงานร่วมกับบุคคลที่มีอายุสูงกว่าได้ดี
วางกิจกรรมหรือโครงการให้กับโรงเรียน หรือวัด มองคนได้อย่างถูกต้อง
ชอบช่วยเหลือผู้อื่น และทำงานให้ชุมชนโดยสมัครใจ ชอบทำงานกับคนหมู่มาก
อาชีพ :
ครู-อาจารย์ นักวิชาการ
พยาบาล นักสังคมสงเคราะห์ นักสังคมวิทยา พนักงานต้อนรับ นักแนะแนว ผู้ให้คำปรึกษา
ผู้จัดการ บรรณารักษ์ นักโภชนาการ ล่าม มัคคุเทศก์ นักเทศน์
เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์ เจ้าหน้าที่งานบุคคล นักฝึกอบรม นักพัฒนากร ทูต
ซึ่งบุคคลในกลุ่มที่ 4 จะสามารถทำหน้าที่ในอาชีพเหล่านี้ได้ค่อนข้างดี
กลุ่มที่ 5 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบกล้าคิดกล้าทำ
(Enterprising)
บุคลิกภาพ :
บุคคลในกลุ่มที่ 5 เป็นคนที่ชอบกิจกรรมที่มีอิทธิพลเหนือคนอื่น
ใช้ทักษะในทางพูดจา มองเห็นตนเองเป็นผู้นำเต็มตัว เชื่อมั่นในตัวเอง
ชอบชักจูงผู้อื่นให้คล้อยตาม หรือชอบดำเนินการให้บรรลุเป้าประสงค์
ชอบถกเถียงปัญหาการเมือง ชอบอภิปราย พูดจาตรงไปตรงมา กล้าแสดงออก กล้าโต้แย้ง
กล้าคิดกล้าทำ กล้าเสี่ยง ชอบการแข่งขันทะเยอทะยาน คล่องแคล่ว ว่องไว
มักชอบริเริ่มและดำเนินทำธุรกิจส่วนตัว ชอบกิจกรรมชนิดเป็นกลุ่มและองค์การ
ชอบควบคุมผู้คน ชอบพบปะบุคคลสำคัญ เป็นผู้นำกลุ่มในการทำกิจกรรม ชอบการปาฐกถา
ร่วมขบวนการในการรณรงค์หรือหาเสียง ชอบการบรรยายเรื่องราวต่าง ๆ
ไม่ชอบกิจกรรมที่ต้องเขียนด้วยสำนวนภาษาแบบสละสลวย คำประพันธ์ เขียนภาพ
ปั้นแกะสลัก หรือกิจกรรมที่มีระบบระเบียบมาก เป็นพวกมุ่งงาน และมุ่งความสัมพันธ์
ความสามารถ :
มักเคยถูกเลือกให้ทำกิจกรรมต่าง
ๆ สมัยอยู่ในโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัย สามารถควบคุม ดูแลการปฏิบัติงานของผู้อื่นได้
มีความกระตือรือร้นมาก ๆ สามารถชักจูงให้คนอื่นมาทำสิ่งที่ตนต้องการได้
ขายสินค้าเก่ง ชอบจัดการ รวบรวมก่อตั้ง เป็นสมาคมและองค์การ เป็นผู้นำการอภิปราย
ที่ดี เป็นตัวแทนเจรจาตกลงให้กับกลุ่มหรือองค์การได้ดี
อาชีพ :
นักธุรกิจ นักการตลาด
นายธนาคาร นักบริหาร ผู้ขายประกันชีวิต นายหน้าซื้อขาย ผู้จัดการ นักการเมือง
ทนายความ อัยการ ผู้พิพากษา ที่ปรึกษาทางธุรกิจ โฆษก แอร์โฮเตส
อาชีพเหล่านี้มักเป็นอาชีพที่อยู่ในความสนใจของกลุ่มคนนี้ในระดับต้น ๆ
กลุ่มที่ 6 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบยึดมั่นและมีระเบียบแบบแผน
(Conventional)
บุคลิกภาพ :
บุคคลในกลุ่มที่ 6 เป็นคนที่ชอบทำงานเกี่ยวกับตัวเลข
การนับจำนวน ชอบบทบาทที่เป็น ผู้ใต้บังคับบัญชา พอใจที่จะคล้อยตาม
หรือช่วยฟังบุคคลอื่น ไม่ชอบเป็นผู้นำ เลี่ยงการโต้แย้ง
ไม่ชอบงานที่ใช้ทักษะทางร่างกาย ไม่ชอบการเปลี่ยนแปลง เจ้าระเบียบ
มีความเป็นอนุรักษ์นิยมมาก ขาดความคิดริเริ่มและจินตนาการ ชอบเลียนแบบ
แต่เป็นคนจริงจังกับงานมาก อดทน และรับผิดชอบสูง ละเอียดถี่ถ้วน มีความพากเพียร
ควบคุมอารมณ์ตนได้ดี ชอบทำงานสำนักงาน งานตัวเลข งานเอกสารและสารบรรณ เช่น
การเก็บบันทึกข้อมูล การจัดหมวดหมู่งาน ไม่ชอบงานด้านศิลปะ ดนตรี วรรณกรรม
และงานด้านวิทยาศาสตร์
ความสามารถ :
ควบคุมการทำงานของเครื่องจักรธุรกิจ
(เช่น คอมพิวเตอร์) ได้ดี จัดระเบียบงาน เข้าหมวดหมู่ ใช้วิชาตัวเลข
ทำงานในเวลาตามที่กำหนด พิมพ์หนังสือได้ ทำบัญชีรับจ่าย ประวัติ ข้อมูล และ
การนัดหมายต่าง ๆ ตลอดจนถึงรายจ่ายในการซื้อขาย
คุ้นเคยกับวัสดุครุภัณฑ์ทางธุรกิจเป็นอย่างดี
อาชีพ :
สมุห์บัญชี นักบัญชี
เลขานุการ เจ้าหน้าที่ธนาคาร เจ้าหน้าที่งานพัสดุ ตรวจสอบบัญชีเจ้าหน้าที่สารบรรณ
ผู้ช่วยบรรณารักษ์ เจ้าหน้าที่สรรพากร เจ้าหน้าที่คอมพิวเตอร์ ผู้คุมสต็อกสินค้า
ผู้ควบคุมเครื่องยนต์ เจ้าหน้าที่พิมพ์ดีด นักสถิติ เจ้าหน้าที่วิเคราะห์การเงิน
พนักงานไปรษณีย์ เป็นต้น บุคคลที่มีบุคลิกภาพดังที่กล่าวมา จะประกอบอาชีพต่าง ๆ
เหล่านี้ ได้เป็นอย่างดี
เรียบเรียงโดย
ขวัญชิต โพธิ์กระสังข์
07-11-63
https://www.scholarship.in.th/6-%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A9%E0%B8%A2%E0%B9%8C-%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A/
